ADHD - ZESPÓŁ NADPOBUDLIWOŚCI PSYCHORUCHOWEJ Z ZABURZENIAMI KONCENTRACJI UWAGI.

1. Czym jest zespół nadpobudliwości psychoruchowej ?

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej jest zaburzeniem przekazywanym z pokolenia na pokolenie, tzn. uwarunkowanym genetycznie. Dzieci z ADHD mogą mieć specyficzne wzorce pracy mózgu, które są odpowiedzialne za powstawanie u nich objawów nadpobudliwości. Najprawdopodobniej istnieje u nich zaburzenie równowagi pomiędzy dwoma podstawowymi przekaźnikami: noradrenaliną i dopaminą. Niesłuszny więc jest pogląd, że przyczyną nadpobudliwości u dzieci jest nieprawidłowa sytuacja domowa lub błędy popełniane przez rodziców. Można jedynie powiedzieć, że brak stałych norm, zasad, niekonsekwencja czy znaczna impulsywność samych rodziców mogą nasilać objawy u dziecka.

2. Objawy i typy ADHD.

Aby mówić o nadpobudliwości psychoruchowej dziecka muszą wystąpić u niego objawy w trzech następujących kategoriach:

• zaburzenia koncentracji uwagi;
• nadruchliwość;
• impulsywność.

Ponadto objawy powinny pojawić się przed 7 rokiem życia, powinny zaburzać funkcjonowanie dziecka w co najmniej dwóch środowiskach (np. w szkole i w domu) oraz nie być wynikiem całościowych zaburzeń rozwojowych, lękowych, depresyjnych czy psychoz.

Wyróżniamy trzy podtypy ADHD:

• podtyp z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi – dziecko nie może się skupić, potrafi natomiast pozostać w bezruchu, jeśli wymaga tego sytuacja. Występuje częściej u dziewczynek.
• podtyp z przewagą nadpobudliwości psychoruchowej – dziecko biega w kółko, to tzw. „żywe srebro”, na jego aktywność nie wpływa ani sytuacja, ani potrzeba. Odpowiednio zmotywowany potrafi się skupić na dłużej. Występuje częściej u chłopców.
• typ mieszany – czyli „dwa w jednym”. U dziecka występują zarówno nasilone objawy niepokoju ruchowego, słaba kontrola impulsów oraz objawy zaburzeń koncentracji uwagi. Występuje częściej u chłopców.

3. Co powinna zawierać diagnoza ADHD?

Idealna diagnostyka w kierunku ADHD powinna zawierać:

• informacje zebrane od rodziców na temat rozwoju dziecka i obecnego jego zachowania,
• informacje uzyskane od nauczyciela na temat zachowania dziecka w szkole lub przedszkolu,
• badanie pediatryczne, badanie neurologiczne, w razie potrzeby badanie EEG,
• obserwację zachowania dziecka,
• rozmowę z dzieckiem,
• ocenę nasilenia problemu nadpobudliwości psychoruchowej i zaburzeń koncentracji uwagi oraz zachowań problemowych przy pomocy skali i kwestionariuszy diagnostycznych,
• ocenę aktywności ruchowej dziecka,
• obiektywny pomiar uwagi dziecka,
• badanie psychologiczne, ocena ilorazu inteligencji.

ADHD może zdiagnozować psychiatra dziecięcy, psycholog, pediatra, neurolog.

4. Krótkie wskazówki dla zmęczonych nauczycieli dziecka z ADHD.

• dziecko nadpobudliwe ma odmienne możliwości i wymagania, należy się do nich dostosować,
• karanie za objawy niezależne od dziecka rodzi lęk i niechęć,
• trzeba zauważać, kiedy dziecko robi coś dobrze i zachęcać je do dalszej pracy,
• bliska współpraca z rodzicami ułatwia życie obu stronom z pożytkiem dla dziecka,
• wydawaj proste, krótkie polecenia i sprawdzaj ich wykonanie,
• rozkładaj trudniejsze zadania na etapy,
• przypominaj o samokontroli i sprawdzaniu,
• ustalaj stałe i jednoznaczne zasady,
• dbaj o spokój miejsca pracy,
• proponuj plany, listy, schematy,
• ucz porządkowania i organizowania,
• szukaj możliwych do zaakceptowania form rozładowania nadruchliwości
• i pamiętaj: to nie Twoja wina, że w tej klasie jest nadpobudliwe dziecko, ale to też nie jest wina tego dziecka.

    5.  10 próśb nadpobudliwego dziecka do rodzica.

• Pomóż mi skupić się na jednej czynności. Proszę ucz mnie także poprzez zmysł dotyku. Potrzebuję, abyś poprowadził mnie za rękę.

• Potrzebuję wiedzieć, co zdarzy się za chwilę. Proszę stwórz mi bardzo uporządkowane otoczenie, gdzie wszystko będzie podporządkowane stałym zasadom. Daj mi wyraźnie znać gdyby miały nastąpić zmiany.

• Poczekaj na mnie, ja ciągle jeszcze się zastanawiam. Proszę pozwól mi działać w moim własnym tempie. Jeśli zacznę się spieszyć, na pewno coś pomylę lub zrobię błąd.

• Jestem w kropce, nie potrafię tego zrobić. Proszę zaproponuj mi możliwości wyjścia z trudnej dla mnie sytuacji. Potrzebuję dowiedzieć się jak można iść dalej, jeśli droga jest zablokowana.

• Czy to jest dobrze? Ja potrzebuję to od razu wiedzieć. Zaraz po tym, jak coś zrobię, szybko i szczegółowo pochwal to, co było dobrego w mojej pracy.

• Nie zapomniałem, ja tylko za pierwszym razem nie usłyszałem Cię. Proszę dawaj mi tylko jedno drobne polecenie na raz. Poproś mnie, abym powtórzył Ci, co usłyszałem przed chwilą.

• Nie pomyślałem, mnie już nie było. Proszę przypomnij mi, abym zatrzymał się, pomyślał i dopiero potem działał.

• Ja zawsze pracuję tylko w danej chwili. Proszę dawaj mi tylko krótkie etapy pracy do wykonania, tak abym sam mógł ocenić, kiedy dojdę do końca.

• Wiem – znowu WSZYSTKO zrobiłem źle? Nagradzaj mnie choć za część dobrze wykonanego zadania, za poprawę, doskonalenie się, a nie za bycie doskonałym.

• Dlaczego zawsze na mnie krzyczysz? Proszę doceń mnie, jeśli zrobię coś dobrze; pochwal jeśli uda mi się odpowiednio zachować. Przypominaj mi ( i sobie) o moich dobrych i mocnych stronach, kiedy mam zły dzień.

Na podstawie książki „Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci” autorstwa Tomasza Wolańczyka, Artura Kołakowskiego i Magdaleny Skotnickiej

---

Opracowała psycholog Agnieszka Słomczyńska 

---

BADANIA PRZESIEWOWE SŁUCHU, WZROKU I MOWY

Od 2009 r. logopedzi z naszej Poradni przeprowadzają testy przesiewowe narządów wzroku, słuchu i mowy przy pomocy Platformy Badań Zmysłów. Jest to system komputerowy opracowany przez zespół specjalistów z Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu, Centrum Słuchu i Mowy Medincus oraz inżynierów z Politechniki Gdańskiej. Inicjatorem powstania Instytutu jest prof. Henryk Skarżyński, dzięki któremu udało się wdrożyć wiele oryginalnych rozwiązań stosowanych w codziennej praktyce klinicznej.
Dzięki współpracy specjalistów z różnych dziedzin zajmujących się fizjologią i patologią słuchu, mowy i wzroku, badania przesiewowe mogą być wykonywane przy pomocy nowoczesnego netbooka ze specjalnym oprogramowaniem, łatwego w obsłudze, mobilnego i zapewniającego gromadzenie różnego rodzaju danych niezbędnych do dalszego postępowania diagnostycznego. Celem ogólnym programu jest wyrównywanie szans rozwojowych dzieci w wieku szkolnym poprzez zmniejszanie niekorzystnych konsekwencji występowania zaburzeń słuchu, wzroku i mowy. Można do nich zaliczyć problemy w adaptacji do środowiska szkolnego, zburzenia koncentracji, komunikowania się, ograniczenia w przyswajaniu wiedzy, trudności w mówieniu, czytaniu i pisaniu.
W roku szkolnym 2013/2014 badaniami zastaną objęte dzieci z klas pierwszych szkół podstawowych w Lubiakowie, Mąkolicach i Popowie. Podczas badania mogą być obecni rodzice. Otrzymają oni informacje o wyniku badania oraz wskazówki dotyczące podjęcia terapii lub rehabilitacji.
W badaniach słuchu Słyszę u dzieci w wieku szkolnym wykorzystuje się przede wszystkim metody audiometryczne, w których dziecko aktywnie uczestniczy. Badania audiometryczne dostarczają informacji o sprawności słuchu dziecka w zakresie niskich, średnich i wysokich tonów. Podczas badania dziecko ma założone na głowę słuchawki i sygnalizuje, czy słyszy określone dźwięki. Badania te można rozszerzyć o badania rozumienia mowy oraz testy, które oceniają sprawność ośrodków słuchowych. Badania te są całkowicie nieinwazyjne, bezbolesne i nieuciążliwe dla dziecka.
W badaniach mowy Mówię ocenia się słuch fonemowy, motorykę narządów mowy, artykulację, pamięć słuchową oraz słownictwo i gramatykę. Do diagnozy wykorzystywane są obrazki, zabawne historyjki obrazkowe oraz naśladowanie przez badane dziecko określonych ruchów języka.
W badaniach wzroku Widzę wykorzystuje się test różnicowania kontrastu i test widzenia barwnego. Testy te pozwalają wykryć wady wzroku związane z nieprawidłowym odbieraniem ostrości i kontrastowości obrazów oraz różnicowaniem poszczególnych barw podstawowych.
Wyniki realizowanego programu badań przy pomocy Platformy Badań Zmysłów potwierdzają wysoką liczbę zaburzeń słuchu, wzroku i mowy. Wczesna diagnoza jest czynnikiem motywującym do przeprowadzenia pierwszego pogłębionego badania audiologicznego, okulistycznego lub logopedycznego.
W tym roku szkolnym badaniami zostaną objęte dzieci ze szkół spoza Głowna. Jeśli jednak obserwujecie Państwo u dziecka objawy wskazujące na możliwość występowania zaburzeń wzroku, słuchu czy mowy, zapraszamy na badania do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Do objawów tych można zliczyć opóźnienie rozwoju mowy, trudności ze zrozumieniem tekstu czytanego i nieprecyzyjne wypowiadanie słów, niewyraźną mowę, problemy z pisaniem ze słuchu, problemy z koncentracją uwagi, częste prośby o powtórzenie, znaczne pogorszenie rozumienia mowy w hałasie, mrużenie oczu, zmęczenie podczas czytania, bóle oczu i głowy.
Badania wykonujemy bezpłatnie po wcześniejszym ustaleniu terminu.

Opracowano na podstawie materiałów szkoleniowych Badania przesiewowe narządów zmysłów.

---

Opracowała logopeda Małgorzata Majewska

Bezpieczeństwo w sieci

Internet stał się bardzo ważnym elementem naszego życia. Dla dorosłych jednak korzystanie z mediów elektronicznych jest głównie źródłem pozyskiwania informacji, jednym z wielu nośników danych, obszarem bez którego są w stanie funkcjonować. Oczywiście służy też rozrywce czy relaksowi. Dla dzieci i młodzieży media elektroniczne są często „całym światem”, czymś, bez czego nie są w stanie żyć. O dorosłych mówi się „cyfrowi imigranci” – sprawnie poruszają się w cyfrowym świecie, nadal jednak jest to dla nich rzecz nabyta. Dzieci i młodzież nazywani „cyfrowymi tubylcami”, dla których Internet jest środowiskiem naturalnym, a jego brak jest równoznaczny z końcem istnienia wszystkiego. To nieodłączny element ich codzienności domowej czy szkolnej. Nie potrafią wyobrazić sobie codziennego funkcjonowania bez smartfona czy komputera i stałego podłączenia do sieci. Raporty z badań nad dostępem i korzystaniem z Internetu wskazują, że ponad 90 procent gospodarstw domowych, w których są dzieci ma dostęp do Internetu (GUS z 2018, za: Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży online. Kompendium dla rodziców i profesjonalistów, 2018). Korzystanie z Internetu nie ogranicza się tylko i wyłącznie do komputera czy tabletu – coraz częściej do bycia online dzieci i młodzież wykorzystują telefony. Dla młodych Internet jest miejscem, w którym rozgrywa się znaczna część życia społecznego i towarzyskiego, stwarza nowe możliwości zabawy i rozrywki, zapewnia zapotrzebowania na stymulację i doświadczanie różnych wrażeń. Treści, z których korzystają w znaczącej mierze wpływają na postawy i zachowania. Dzieci i młodzież najczęściej oglądają filmy, klipy wideo, słuchają muzyki, korzystają z komunikatorów, portali społecznościach, jak również poszukują informacji i odrabiają prace domowe z wykorzystaniem Internetu. Młodzi ludzie płynnie poruszają się w Internecie, co nie oznacza, że są wolni od problemów związanych z korzystaniem z niego. Coraz częściej borykają się z nadmiernym korzystaniem czy wręcz uzależnieniem od Internetu. Nadużywanie czy uzależnienie od Internetu jest zjawiskiem wpisywanym w kategorię uzależnień behawioralnych. Dotyczy więc przymusu wykonywania czynności, a osoba „uzależniona” od czynności, mimo prób, nie jest w stanie kontrolować swoich zachowań, co niesie ze sobą szereg negatywnych skutków m.in. w sferze zdrowotnej, rodzinnej, społecznej, psychicznej. Młodych ludzi cechuje skłonność do eksperymentowania, podejmowania zachowań ryzykownych, a to z kolei może prowadzić do utraty kontroli nad umiejętnym korzystaniem z mediów cyfrowych. Świat wirtualny to ryzyko kontaktu z niebezpiecznymi treściami, próbami uwodzenia czy przemocą rówieśniczą. Nowe technologie, nowe serwisy, nowe usługi tworzą nowe zagrożenia. Nie oznacza to, że dzieciom i młodzieży należy odbierać dostęp do mediów cyfrowych. Korzystanie z nich przynosi wiele pozytywów, ma też wartość edukacyjną. Zadaniem dorosłych jest bezpieczne wprowadzenie dziecka w cyfrowy świat i ustalenie z nim warunków odpowiedniego używania nośników cyfrowych. W głowach rodziców pojawia się szereg dylematów. Kiedy udostępniać dziecku telefon czy komputer? W jaki sposób ustalać zasady korzystania z nich i jak je egzekwować? Czy jako dorosły muszę znać się na całym cyfrowym świecie? Przede wszystkim należy wiedzieć, że dorosły nie musi być ekspertem w zakresie nowych technologii, aby wyznaczyć zasady korzystania z nich.

1. Warto zwrócić uwagę na kilka elementów:
   Normy, które powinno poznać dziecko są uniwersalne, dotyczą zarówno tego, co dzieje się w Internecie, jak i codziennego życia. Ważne, aby być zaangażowanym w życie dziecka i obecnym w jego świecie, zarówno tym realnym, jak i wirtualnym.
2. Bezpieczne przywiązanie i akceptacja, te podstawowe potrzeby jeżeli są zaspokajane w prawidłowy sposób, stanowią istotny czynnik chroniący przed zachowaniami ryzykownymi.
3. Modelowanie właściwych zachowań. Dzieci uczą się przez naśladownictwo, obserwując ważnych dorosłych, dlatego tak ważne jest aby rodzice dawali dobre, mądre przykłady korzystania z nowych technologii.

Oto kilka zasad, które mogą pomóc w mądrym korzystaniu z Internetu:

• Rozmawiaj z dzieckiem zarówno o pozytywach jak i zagrożeniach wynikających z korzystania z sieci. Zainteresowanie dorosłego daje dziecku poczucie bezpieczeństwa i wykształca dobre nawyki. Obecność rodziców i rozmowa daje dzieciom możliwość uczenia się tego, co jest wiarygodne w świecie online. Rozmowy na temat Internetu, treści tam zamieszczanych, zasad korzystania powinny być regularnym zwyczajem, a nie jednorazowym incydentem.
• Zadbaj o czas rodzinny bez elektroniki. To mogą być wszystkie te momenty, kiedy rodzina jest razem (w samochodzie, podczas spaceru, w drodze do przedszkola, podczas zabawy). Poranne i wieczorne rytuały powinny być czasem wolnym od urządzeń ekranowych. Spotkania rodzinne przy stole to moment na budowanie relacji – rozmowę, okazanie zainteresowania.
• Sprzęt elektroniczny nie może dziecku niczego zastępować: nie może być nagrodą, sposobem na uspokojenie, nudę czy brak kontaktu z rodzicami.
  • Sprzęt elektroniczny/Internet to nie jedyny sposób spędzania wolnego czasu przez twoje dziecko. Pomyśl o innych zajęciach, również ruchowych, w które warto angażować dziecko. Zadbaj, by miało znajomych i spotykało się z nimi w realnym świecie.
• To rodzic decyduje, kiedy i na jak długo pozwolić dziecku na telefon komórkowy, tablet czy laptop – nie bój się wyznaczać konkretnych zasad i konsekwentnie ich przestrzegaj.
• Możesz ustalić miejsca, w których dziecko może korzystać z urządzeń, jeśli będzie to konieczne ustal, że dziecko będzie używać ich w ogólnodostępnym miejscu w domu, abyś wiedział, co robi i miał kontrolę nad spędzonym przez nie czasem.
• Wyznacz czas, który wolno dziecku spędzić w sieci, przy komputerze, tablecie lub konsoli do gier i konsekwentnie pilnuj przestrzegania tych ustaleń. Ustal też porę dnia lub dzień w tygodniu, w którym dziecko może korzystać z elektroniki – ważne by nie było to przed obowiązkami, które ma wykonać dziecko (jak nauka, odrabianie lekcji) lub przed snem (minimum godzinę przed, wpływa to negatywnie na jakość i długość snu).
• Ustal z dzieckiem z jakich serwisów, usług internetowych i innych aktywności online może korzystać. Powiedz czego oczekujesz. Zasady mają być adekwatne do wieku dziecka.
• Uwrażliwiaj dziecko, że nie wszystkie znalezione w sieci informacje są wiarygodne. Młodzi ludzie często wykorzystują Internet do rozwijania zainteresowań i poszerzania wiedzy potrzebnej w szkole, dlatego ważne aby pokazywać, że należy weryfikować znalezione online treści, korzystając z innych dostępnych źródeł (encyklopedie, książki, słowniki).
• Naucz dziecko zasady ograniczonego zaufania do osób, które spotykają w sieci, a jeśli wiesz o kontaktach dziecka z osobami poznanymi w Internecie, monitoruj te znajomości.
• Dostęp do wielu stron internetowych wymaga podania prywatnych danych. Uświadamiaj dziecko, że podając informacje o sobie, zawsze musi zapytać o zgodę dorosłego. Ucz, że podawanie swoich danych osobowych niesie ze sobą wiele niebezpieczeństw.
  Uświadamiaj, że w sieci nic nie ginie. Wpisy czy zdjęcia raz umieszczone będą w Internecie już zawsze. Uwrażliwiaj dzieci na to jakie treści umieszczają w Internecie.
• Reaguj na wszelkie podejrzane sytuacje. Zapewnij dziecko, że w sytuacji zagrożenia zawsze może liczyć na twoją pomoc. Nie zostawiaj go sam na sam z problemem.
• Korzystajcie wspólnie z komputera lub tabletu, dzięki temu możesz poznać świat dziecka i jego zainteresowania.
  
  Ze względu na zawieszenie działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej
  w przedszkolach, szkołach, dzieci szczególnie intensywnie korzystają z Internetu. Pamiętaj, aby ten czas był dobrze i mądrze zaplanowany. Rozmawiaj z dzieckiem, ustalaj zasady, słuchaj uważnie, staraj się uwzględniać potrzeby, proponuj alternatywne aktywności.

 

Bibliografia:

Bezpieczne media. Poradnik dla rodziców. Orange.
https://www.edukacja.fdds.pl/fc63516e-e941-4d3c-827d-9febcf076630/Extras/broszura_Dziecko-i-media-19-09-2017.pdf

Bezpieczeństwo dzieci online. Kompendium dla rodziców i profesjonalistów, Polskie Centrum Programu Safer Internet, Warszawa 2015

Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży online. Kompendium dla rodziców i profesjonalistów, Polskie Centrum Programu Safer Internet, Warszawa 2018
https://www.edukacja.fdds.pl/dd5bcf09-cf2d-4340-9eb3-2c437ef66245/Extras/kompendium2019.pdf

Van Laere, K., Sochacka, K., Biaduń-Korulczyk, B., Profilaktyka uzależnień behawioralnych wśród młodzieży szkolnej, Warszawa 2019

 

---

Opracowanie: Agata Szymczak

 

---

Co należy ćwiczyć z dzieckiem z klasy zerowej

• Orientacja w schemacie ciała (lewa, prawa ręka itp.);
• Rozpoznawanie kolorów;
• Liczenie w zakresie 20 - dodawanie i odejmowanie w zakresie 10;
• Myślenie logiczne;

1. Dlaczego samochody mają tablice rejestracyjne?; dlaczego dobrze jest zachować paragon po zakupie butów?
2. Zabawy w kończenie zdań: "Gdy zechcę malować to muszę przygotować sobie ...
3. Zabawy w szukanie przeciwieństw: grzeczny-niegrzeczny, twary-miękki.
4. Zabawa w co by było gdyby: mamę wyręczał w pracach robot?
5. Zabawa w definiowanie: Co to jest dom?, przyjaciel? itp.
6. Zabawy z historyjkami: układanie wdług określonej kolejności obrazków, opowiadanie historyjki.
7. Rozwiązywanie zagadek.
8. Układanie przez dziecko zagadek.

• Opowiadanie krótkich historyjek (np. opowiedz mi bajkę, którą widziałeś wczoraj);
• Zakres wiadomości ogólnych (np. wymień cztery pory roku; ile dni ma tydzień?; wymień ptaki które pływają);
• Sprawność motoryczna rąk (szlaczki, malowanki, sprawne posługiwanie się ołówkiem, kredkami, nożyczkami);
• Koordynację wzrkowo-ruchową (układanki, budowanie z klocków);
• Analizę i syntezę słuchową (np. Jaka literka jest na początku wyrazu? IRENA; Jaka literka jest na końcu wyrazu? LAS; Zgadnij jaki to wyraz? O-S-A; Jakie głoski występują w wyrazie? SER; Układanie usłyszanych wyrazów z sylab: WO-DA;
• Lierki;
• Pamięć (np. wymienianie cech przedmiotów z pamięci: Jaki jest banan?; słoń?);
• Spostrzeganie różnic i podobieństw np. układanie klocków według wielkości, koloru;
• Zabawy rozwijające pojęcia matematyczne (np.: rozpoznawanie cech przedmiotów - kolor, kształt (koło, kwadra).

---

Opracowała psycholog Sylwia Kośka

---

Dlaczego trzeba czytać dzieciom?

Sukces jednostek i społeczeństw zależy od ich wiedzy. Kluczem do wiedzy wciąż jest czytanie. Wiele osób, choć umie czytać, nie czyta. Dlaczego? Ponieważ nawyk i potrzeba lektury muszą powstać w dzieciństwie.

ZALETY GŁOŚNEGO CZYTANIA:

1. Buduje mocną więź między dorosłym a dzieckiem. 
2. Tworzy skojarzenie czytania z przyjemnością i poczuciem bezpieczeństwa.
3.  Niezwykle stymuluje rozwój mózgu. 
4. Przynosi ogromną wiedzę ogólną; rozbudowuje słownictwo. 
5. Uczy myślenia, pomaga w zrozumieniu ludzi, świata i siebie. 
6. Daje kontakt z bogactwem doświadczeń niemożliwych do zdobycia samemu. 
7. Rozbudza zainteresowania, rozwija wyobraźnię.
8.  Stymuluje rozwój emocjonalny, rozwija wrażliwość i empatię. 
9. Uczy wartości moralnych, wpływa na zmianę negatywnych postaw na pozytywne.
10.  Buduje samouznanie – dziecko czuje się ważne, kochane i coraz bardziej kompetentne. 
11. Ułatwia samodzielne czytanie, daje podwaliny pod sukces w mówieniu i czytaniu. 
12. Chroni przed uzależnieniem od telewizji. Uczy nie agresywnych sposobów rozwiązywania problemów i konfliktów. 
13. Kształtuje nawyk czytania na całe życie. 
14. Jest najlepszą inwestycją w pomyślną przyszłość dziecka. 

KLUCZEM DO WIEDZY I SPRAWNOŚCI UMYSŁU JEST CZYTANIE

• czytanie rozwija język, co stanowi podstawę do myślenia ( w tym także matematycznego ); 
• czytanie otwiera dostęp do ludzkiej myśli i wiedzy. 

NAWYK CZYTANIA I MIŁOŚĆ DO KSIĄŻEK MUSI POWSTAĆ W DZIECIŃSTWIE

• uczymy dzieci czytania, ale nie dbamy o to, by lubiły czytać; 
• nie rozbudzamy w nich zapału do książek, nie dokładamy starań, by czytanie stało się ich przyjemnością i potrzebą; 
• wielu dzieciom doświadczenia z książką kojarzą się z przymusem, przykrością, nudą i dlatego porzucają czytanie na rzecz telewizji. 

Najskuteczniejszym sposobem wychowania czytelnika na całe życie jest głośne czytanie dziecku dla przyjemności!

RODZICE! CODZIENNIE CZYTAJCIE DZIECKU GŁOŚNO PRZEZ 20 MINUT

• to od Was w największym stopniu zależy pomyślna przyszłość Waszego dziecka;
• czytajcie dziecku głośno bez względu na sytuację rodzinną, materialną czy własne wykształcenie, jeśli chcecie, by było mądre i odnosiło sukcesy w szkole i w życiu; 
• już w pierwszej klasie lepiej radzą sobie te dzieci, którym rodzice dużo czytają i z którymi dużo rozmawiają; jeżeli rodzice nie zadbali o rozwój intelektualny i emocjonalny we wczesnym dzieciństwie, dzieci częściej mają kłopoty w szkole i nie radzą sobie. 

CODZIENNE GŁOŚNE CZYTANIE DZIECKU WARTO ZACZĄĆ JAK NAJWCZEŚNIEJ I NIE ODCHODZIĆ OD TEGO NAWET GDY DZIECKO SAMO JUŻ DOBRZE CZYTA

• gdy czytamy dziecku trzymając je w ramionach, przytulając się do niego i głosem wzbudzając zainteresowanie budujemy w ten sposób trwałe skojarzenie czytania z poczuciem bezpieczeństwa, przyjemności i więzi;
• czytając stymulujemy rozwój umysłowy dziecka, gdyż dzięki czytaniu w mózgu dziecka powstają miliony połączeń neuronowych, które wpłyną na jego inteligencję;
• warto utrzymać rytuał głośnego czytania nawet wtedy, gdy dziecko samo już dobrze czyta – poziom rozumienia tekstu czytanego na głos przekracza poziom rozumienia przy samodzielnym czytaniu; czytajmy nastolatkom - wspólne czytanie w rodzinie zbliża emocjonalnie, otwiera drogę do trudnych rozmów, chroni przed wieloma problemami wieku dorastania. 

GŁOŚNE CZYTANIE JEST PROSTE, BEZPŁATNE I DZIECI JE UWIELBIAJĄ!

• nie potrzeba tytułów naukowych ani drogiego sprzętu, by czytać dzieciom; książki można wypożyczać, wymieniać, kupować na przecenach;
• nie trzeba dobrej dykcji, by być najlepszym nauczycielem czytania dla swego dziecka;
• czytanie to doskonałe zajęcie dla rodziców, którzy mają mało czasu dla swych dzieci i nie zawsze wiedzą jak go wypełnić. 

CZYTANIE JEST DZIŚ WAŻNIEJSZE NIŻ BYŁO KIEDYKOLWIEK W PRZESZŁOŚCI

• świat jest coraz bardziej skomplikowany, lawinowo przyrasta ilość informacji, rozwój wiedzy i rynku pracy następują coraz szybciej – ludzie, którzy nie czytają, nie nadążą za tymi zmianami i zostaną zepchnięci na margines współczesnego życia; 
• żyjemy w cywilizacji telewizyjnej;badania naukowe wykazują:

- szkodliwość zdrowotną nadmiernego oglądania telewizji przez dzieci,

- telewizja nie rozwija u dzieci myślenia i skraca ich przedział uwagi,

- wiele programów wywołuje lęki i niepokój oraz znieczula na przemoc.

Codzienne głośne czytanie jest szczepionką przeciwko wielu niepożądanym wpływom i zachowaniom dla umysłu i psychiki dziecka ze strony współczesnej cywilizacji.

---

Opracowała psycholog Agnieszka Słomczyńska 

---

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA - CO TO JEST?

To gotowość dziecka do rozpoczęcia nauki w szkole i przyjęcia roli ucznia. Inaczej mówiąc to wszystko, co wiąże się z właściwościami dziecka niezbędnymi dla realizacji zadań stawianych przez szkołę. Dojrzałość obejmuje rozwój fizyczny, poznawczy, emocjonalny oraz społeczny. Diagnoza dojrzałości szkolnej pokazuje możliwości dziecka i zakres gotowości do podjęcia nauki w szkole. Wyniki przeprowadzonych badań pozwolą określić czy dziecko jest już gotowe przekroczyć próg szkoły. Ważne by pamiętać, że sam wiek dziecka nie jest wynikiem decydującym o gotowości do podjęcia nauki w szkole.

Jak przygotować dziecko do wizyty w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej?

Drogi rodzicu!

• O wizycie w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej powiedz dziecku na jakiś czas przed terminem spotkania, nie zostawiaj tego na ostatnią chwilę. Powiedz dziecku, że pójdziecie tam RAZEM - bliskość rodzica jest bardzo ważna, ponieważ zmininalizuje odczuwany przez dziecko lęk przed nieznanym.
• Zadbaj, aby dziecko w dniu badania było zdrowe, wypoczęte - pozwoli to na pełne zaangażowanie w badanie. Powiedz, że Poradnia jest miejscem przyjaznym, w którym można pobawić się z miłymi osobami, jak również porozmawiać na różne tematy. Unikaj takich słów jak "badanie" czy "diagnoza", gdyż może to wywołać negatywne skojarzenia, niepokój a nawet lęk.
• Nie sugeruj dziecku celu wizyty i powodu dla którego zjawi się w Poradni - nie mów że NA PEWNO pójdzie lub nie pójdzie do szkoły!
• Nie strasz ani nie obarczaj poczuciem winy z powodu konieczności wizyty w Poradni. Dziecko nie może mieć przeświadczenia, że idzie "za karę" albo dlatego, że nie umie wykonywać różnych rzeczy czy nie radzi sobie w różnych sytuacjach.
• Nie wymagaj i nie przyponinaj nieustannie dziecku, że ma pracować pilnie i solidnie - może to bowiem utrudnić pracę podczas badnia.
• Zaznacz, że w Poradni dziecko spędzi pewien czas bawiąc się, rysując lub rozwijając ciekawe zadania i zagadki.

Jak wygląda badanie?

Diagnoza gotowości szkolnej składa się z dwóch części: psychologicznej i pedagogicznej, niekiedy wyznaczana jest także konsultacja logopedyczna. Badania przeprowadzane są w różnych terminach, a czas który dziecko spędza w gabinecie zależy od jego możliwości i tempa pracy.

Dla pełnej diagnozy gotowości szkolnej ważna jest także rozmowa specjalisty z rodzicem na temat rozwoju poznawczego, społecznego i emocjonalnego dziecka. Wywiad z rodzicem jest bardzo ważnym elementem badania i źródłem wielu cennych informacji.

Jakie dokumenty przygotować do wizyty w Poradni?

• Zaświadczenie od lekarza pediatry o aktualnym stanie zdrowia dziecka.
• Zaświadczenie od lekarza specjalisty jeśli dziecko jest pod jego opieką.
• Opinia o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole, którą rodzic otrzyma z przedszkola.

Zapisy na badania i terminy badań:

Ustalenie terminu wizyty w Poradni możliwe jest pod numerem telefonu (42) 719-07-67, 
e-mailowo: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. lub osobiści w sekretariacie Poradni.

---

Opracowanie: psycholog Agata Szymczak, pedagog Jolanta Dauksza

 

---

Jak wspierać rozwój mowy dziecka- na co warto zwrócić uwagę?

• Prawidłowe karmienie piersią lub przy pomocy smoczka, którego kształt powinien przypominać kształt brodawki piersi.
• Podczas karmienia naturalnego lub sztucznego należy pamiętać o prawidłowym ułożeniu dziecka w pozycji jak najbardziej pionowej. Poziome ułożenie niemowlęcia powoduje słaby wzrost żuchwy ku przodowi, utrudnia połykanie i oddychanie przez nos.
• Prawidłowe układanie do snu. Główka powinna leżeć na lekkim podwyższeniu. Ułożenie głowy zbyt wysokie powoduje przesuwanie języka i żuchwy do przodu, natomiast zbyt poziome powoduje przesuwanie żuchwy i języka do tyłu, usta są wtedy otwarte. Gdy stwierdza się tendencję do tyłozgryzu układa się dziecko wyżej.
• Prawidłowe połykanie kształtuje narząd artykulacyjny dziecka. Niemowlęcy sposób połykania polega na połykaniu przy otwartych szczękach z językiem wsuniętym między dziąsła. Ten sposób połykania powinien zniknąć z chwilą wzrastania zębów mlecznych. W tym okresie należy zrezygnować z picia przez smoczek i karmienia pożywieniem papkowatym, gdyż może to utrwalić nieprawidłowy sposób połykania i w konsekwencji doprowadzić do zmian zgryzu. Należy pamiętać, że odruch ssania powinien wygasać pod koniec pierwszego roku życia.
• Prawidłowy sposób picia najlepiej ze zwykłego kubka. Picie przez słomkę jest prawidłowe jeśli słomkę obejmują tylko wargi i znajduje się ona w linii zębów. Jedzenie z łyżeczki oraz samodzielne żucie i gryzienie przyczyniają się do prawidłowego zgryzu i połykania.
• Prawidłowe fizjologiczne oddychanie przez nos wpływa dodatnio na ukształtowanie szczęk. Powietrze przechodzące przez nos ulega ogrzaniu i oczyszczeniu, przez co dziecko jest mniej narażone na infekcje. Nieprawidłowe oddychanie przez usta powoduje spoczywanie języka na dnie jamy ustnej i utrwalenie międzyzębowego ułożenia języka podczas artykulacji.
• Przyczyną nieprawidłowego oddychania może być przerost migdałków. Warto wtedy skontaktować się z lekarzem specjalistą. Jest to ważne ponieważ oddychanie przez usta wpływa upośledzająco na rozwój klatki piersiowej, narządu krążenia, oddychania, żucia i twarzoczaszki.
• Prawidłowe rozumienie wypowiedzi ma związek z otaczaniem dziecka mową czyli tzw. „ kąpielą słowną”. Sprzyja to zarówno rozwojowi rozumienia jak i nazywania.

Bibliografia:

Grzelak M., Pomocnik logopedyczny dla rodziców i dzieci w wieku przedszkolnym utrwalający prawidłową wymowę głoski s, Warszawa: Fraszka Edukacyjna 2010.

Banaszkiewicz A. hasło: Seplenienie międzyzębowe. W: Encyklopedia Logopedii
http://encyklopedialogopedii.pl/tiki-listpages.php

Banaszkiewicz A.,( 2016), Aktywizacja mowy w pierwszych latach życia, [w:] Wczesna interwencja logopedyczna, (red.) K. Kaczorowska-Bray, S. Milewski, Gdańsk: Harmonia Uniwersalia. Logopedia XXI Wieku, s. 72-82.

---

Opracowanie: Małgorzata Majewska

 

---

Propozycje ćwiczeń percepcji, pamięci i koordynacji wzrokowo – ruchowej

 

Odwzorowywanie

• kalkowanie, kolorowanie i graficzne przedstawianie szlaków, ornamentów i kompozycji przy użyciu szablonów;
• odwzorowywanie figur, cyfr, liter - na wzorze, obok wzoru, zgodnie z zapamiętanym wzorem, bez wzoru;
• korzystanie z zeszytów ćwiczeń wzory i obrazki M. Frostig;
• rysowanie kompozycji za pomocą szablonów;

Wyszukiwanie

• wyszukiwanie takich samych symboli graficznych (figur, liter, cyfr) w otaczającej dziecko rzeczywistości, na materiale proponowanym przez dorosłego;
• wyszukiwanie par figur, liter, cyfr;
• wyszukiwanie obrazków do wybranej litery, np. litera "d" - rysunek domu;
• wyszukiwanie takich samych liter, sylab, wyrazów w rozsypankach, loteryjkach, układankach, dominach, w tle obrazka, w tekście;
• wyszukiwanie symboli graficznych nienależących do podanego zbioru;
• wyszukiwanie ukrytych na obrazkach figur, znaków, symboli;
• wyszukiwanie symboli graficznych w plątaninach graficznych, labiryntach;
• wyszukiwanie ze zbioru różnych sylab, wyrazów pozornie podobnych –niepasujących do grupy;
• wyszukiwanie różnic w wyrazach o pozornie podobnym kształcie;
• rozpoznawanie liter wśród zestawów innych liter;
• wyszukiwanie na obrazku jak największej ilości elementów zaczynających się np. na głoskę a;
• rozpoznawanie podobnych i odmiennych liter w wyrazach.

Wyodrębnianie

• wyodrębnianie całości z tła (ukryte figury, litery, cyfry);
• wyodrębnianie liter w wyrazach.  

 

Różnicowanie

• różnicowanie i układanie według różnych kryteriów: wielkości, kształtu, koloru, kierunku i położenia;
• różnicowanie obrazków pozornie takich samych;
• podział przedmiotów na grupy np. rośliny ,zwierzęta, owoce itp.
• różnicowanie liter o podobnym kształcie (np. n - u, p - b - d);
• różnicowanie kształtów literopodobnych;

 

Układanie wybranych symboli graficznych

• układanki z pocztówek;
• układanie pociętych liter;
• układanie symboli graficznych według wzoru, z pamięci, bez wzoru;
• układanie figur, liter, cyfr z części według wzoru, na wzorze, bez wzoru;
• układanie symboli graficznych z elementów przyrodniczych, patyczków;
• domina z figur, literowe, (układane w taki sposób, aby sąsiadujące symbole były identyczne);
• układanie symboli graficznych według poleceń (np. na górze, na dole);
• domina, loteryjki wyrazowe (układane w taki sposób, aby ostatnia litera pierwszego wyrazu była identyczna jak pierwsza litera wyrazu następnego);
• rozsypanki sylabowe - układanie wyrazów z sylab;
• rozsypanki wyrazowe - układanie zdań z wyrazów;
• składanie pociętych obrazków wg wzoru;
• składanie pociętych obrazków bez wzoru;
• dopasowywanie części obrazków do całości;
• składanie pociętych figur z papieru ( kwadrat, koło, trójkąt, romb).
• składanie papieru orgiami;
• układanie wzorów geometrycznych - tangram;

 

Porównywanie i uzupełnianie wskazanych symboli graficznych

• porównywanie par obrazków, wskazywanie podobieństw i różnic;
• porównywanie par wyrazów, wskazywanie i nazywanie różniących je liter;
• uzupełnianie brakujących elementów na rysunkach, obrazkach;
• uzupełnianie kształtów złożonych przez łączenie punktów, zamalowywanie, zakreślanie, kolorowanie pól oznaczonych symbolem;
• uzupełnianie szlaczków przez dorysowywanie odpowiednich znaków;
• uzupełnianie ciągów literowych według wzorów;
• uzupełnianie zdań z lukami (wyszukiwanie brakujących wyrazów z rozsypanki);
• uzupełnianie w wyrazach brakujących liter, sylab;
• uzupełnianie brakujących znaków w literach;
• uzupełnianie w tekście brakujących detali.
• uzupełnianie braków na obrazkach;
• układanie wyrazów np. scrabble;
• uzupełnianie luk w tekście.

Segregowanie

• segregowanie wybranych symboli graficznych według zaproponowanego kryterium (np. kształtu, wielkości, elementów składowych liter: litery z brzuszkami, liniami pionowymi, poziomymi, ukośnymi);
• segregowanie wyrazów o takiej samej liczbie liter;
• segregowanie zdań o takiej samej liczbie wyrazów;
• segregowanie zdań pod względem kolejności;
• segregowanie wyrazów z samogłoską, spółgłoską: w nagłosie (na początku), wygłosie (na końcu).

Percepcja stosunków przestrzennych

• wzrokowe rozpoznawanie kierunku ułożenia strzałek, kształtowanie pojęć kierunku w górę, w dół, w prawo, w lewo, skośnie w lewy górny róg, skośnie w prawy dolny róg, itd.;
• rozpoznawanie przedmiotów na obrazkach pokazywanych bardzo krótko. Układanie klocków typu „mozaika” wg wzoru. Odtwarzanie z pamięci uprzednio zaobserwowanych elementów oraz stosunków przestrzennych, jakie między nimi zachodziły;
• różnicowanie położenia figur w przestrzeni
• układanie figur z patyczków i klocków;
• układanie obrazków po lewej i po prawej stronie.

Odtwarzanie z pamięci

• zapamiętywanie i opowiadanie treści obrazka;  
• zapamiętywanie kolejności eksponowanych przedmiotów;
• rysowanie z pamięci zapamiętanych wzorów;
• historyjki obrazkowe –porządkowanie obrazków w kolejności;
• zapamiętywanie i opowiadanie treści obrazka.

 Pisanie

• wyszukiwanie w przygotowanym tekście błędów literowych oraz skreślanie wyrazów niepotrzebnych;
• przepisywanie krótkich tekstów;
• pisanie z pamięci.

Czytanie

• składanie sylab w sensowne wyrazy za pomocą suwaków prostych i zegarów i ich odczytywanie;
• segregowanie podpisów;
• dobieranie zdań do obrazków;
• całościowe czytanie wyrazów (z rozsypanki wyrazowej i zdaniowej);
• samodzielne układanie i odczytywanie zdań z rozsypanek;
• samodzielne czytanie prostych tekstów;
• dobieranie obrazków odpowiednich do treści zagadek;
• rozwiązywanie rebusów, zagadek, krzyżówek.

---

 Opracowała pedagog Anna Pietrowicz

---

Propozycje zabaw i ćwiczeń dla dzieci 6-7 letnich, które rodzice mogą przeprowadzić w domu

Ćwiczenia rozwijające funkcje słuchowe: Pobaw się z dzieckiem w zabawy, które wymagają:

• dobierania rymów do podanego słowa (np. sowa-mowa, kura-góra) lub rozpoznawania rymów (np. powiedz, które słowa się rymują: mama-kotek-tama)
• wyodrębniania w wypowiedzi zdań i wyrazów (np. powiedz ile słyszysz wyrazów w zdaniu: Idę do domu. Piję mleko. Dzieci mogą także odzwierciedlać np. klaśnięciem, ułożeniem odpowiedniej ilości klocków itp.)
• powtarzanie ciągów słownych np. układu wyrazów (zegar-las-okno, ogród-drzewa-liście-jabłka-pestki) zapamiętywania i wygłaszania nazw pór roku, dni tygodnia oraz krótkich wierszyków
• rozpoznawania określonego wyrazu w szeregu wyrazów o podobnym brzmieniu np. król-ul-sól-król-ból
• różnicowania głosek, służą do tegonp. zagadki: "czy te dwa słowa są takie same: nos-noc"
• wydzielania głosek ze słów. Na początku będzie to wyodrębnianie pierwszej głoski ze słowa np. samochód wiezie towary, których nazwy zaczynają się głoską - p (pomidory, pajace, półki itd) Jeśli zabawa nie sprawi dziecku trudności poproś w kolejnej zabawie o wyodrębnianie ostatniej głoski np. a
• wydzielania głosek z trzygłoskowych słów np. sok (s-o-k), następnie przechodzimy do coraz dłuższych słów. Należy przestrzegać zasady, aby wymawiać krótko spółgłoski (d nie dy, m nie my)
• łączenie głosek w słowa np. zgadnij, co powiedziałem: idziemy do p-a-r-k-u. Jeżeli dziecko ma trudności ze złożeniem głosek w słowo, powtarzamy dzieląc na sylaby: par-ku i prosimy o odgadnięcie słowa.

Ćwiczenia usprawniające spostrzeganie wzrokowe:

• dobieranie par jednakowych obrazków
• dobieranie części do całości obrazka
• układanie obrazka z części (w/g wzoru i bez wzoru)
• wyszukiwanie różnic na obrazkach
• odtwarzanie lini różnie ukierunkowanych oraz kształtów geometrycznych
• rysowanie kompozycji z figur geometrycznych za pomocą szablonów

Ćwiczenia usprawniające precyzję ruchu rąk oraz koordynację wzrokowo-ruchową:

• malowanie pędzlem i palcami
• lepienie z gliny lub plasteliny
• malowanie konturowych rysunków
• kalkowanie obrazków
• kreślenie lini w ograniczonym polu
• rysowanie szlaczków i wzorków z elementów literopodobnych

---

Opracowała pedagog Grażyna Nowakowska

---

PRZYKŁADY ĆWICZEŃ USPRAWNIAJĄCYCH PERCEPCJĘ SŁUCHOWĄ:

1. Śpiewanie podanych wyrazów.
2. Segregowanie obrazków wg pierwszej głoski.
3. Opowiadanie treści odpowiednio dobranych obrazków z użyciem jak największej ilości słów zaczynających się od określonej głoski.
4. Reagowanie na wyraz rozpoczynający się na określoną głoskę.
5. Określanie (analiza) ilości: głosek i sylab w wyrazie podawanych ze słuchu.
6. Określanie (analiza) ilości wyrazów w zdaniu (od krótszych po dłuższe) podawanych ze słuchu.
7. Wydłużanie wyrazów przez dodawanie głoski na końcu wyrazu np. lis – lisy.
8. Podział wyrazów na głoski.
9. Podział wyrazów na sylaby : wyrazy dwusylabowe, wyrazy trzysylabowe, wyrazy wielosylabowe. 
10. Tworzenie rytmu do określonego tekstu.
11. Rozpoznawanie głosek na początku i na końcu wyrazu np. ankieta, most itp.
12. Tworzenie sylab z określoną samogłoską.
13. Wyszukiwanie z obrazków wyrazu najdłuższego i najkrótszego.
14. Rozpoznawanie litery odpowiadającej usłyszanej głosce.
15. Pisanie ze słuchu sylab, wyrazów, zdań.
16.  Różnicowanie dźwięczności:
    a) wymawianie na zmianę głoski dźwięcznej i bezdźwięcznej np. b – p, g –k,
    b) powtarzanie odczytywanych zestawień sylab, np. pa - ba, so - szo,
17.  Segregowanie obrazków np. dotyczących właściwości dźwiękowych ich nazw: rozkładanie obrazków w szeregach wg. grup : s - sz, sz – cz, t – d, p – b, k – g .
18. Przekształcanie wyrazów przez zmianę głoski, np. mak – rak.
19. Dobieranie liter do słyszanych głosek, np. w wyrazach siano – świeca (si – ś).
20. Słuchowe odnajdywanie wyrazów: np. ul, rak, las w innych wyrazach.
21. Przeliterowywanie podanych wyrazów (od łatwych po trudne).

Ponadto:

Ćwiczenia kształtujące ogólną wrażliwość słuchu:

a) ćwiczenia rozwijające mowę i wzbogacające słownictwo:

• wyjaśnianie znaczenia pojedynczych wyrazów w oparciu np. o ilustracje;
• wyjaśnianie znaczenia zdań (czynności, stosunki przestrzenne i czasowe, związki logiczne);
• układanie zdań z podanymi wyrazami;
• wymienianie nazw zwierząt, roślin, przedmiotów znajdujących się wokół dziecka itp.
• opowiadanie treści obrazków, historyjek obrazkowych;
• próby samodzielnego wypowiadania się, opowiadania samodzielnie ułożonych historyjek itp.

b) odtwarzanie rytmu poprzez:

• wyklaskiwanie, wystukiwanie;
• rysowanie szlaczków w rytm uderzeń;

c) różnicowanie natężenia i źródła dźwięku;

d) rozpoznawanie dźwięków występujących w otoczeniu (z taśmy magnetofonowej, płyty lub z natury);

d) usprawnianie pamięci słuchowej przez:

• utrwalanie ciągów słownych np. wierszy, rymowanek, dni tygodnia, nazwy miesięcy, wyrazów i zdań (od łatwiejszych po trudniejsze), cyfr, liczb itp.
• zapamiętywanie i rozumienie treści opowiadań;
• powtarzanie historyjek;
• zapamiętywanie tekstów wierszy, piosenek, przysłów itp.

---

 Opracowała pedagog Anna Pietrowicz

Dojrzałość szkolna Rodzicu!

Sprawdź co twoje dziecko powinno umieć przed pójściem do szkoły

• Czy twoje dziecko zna: 
  - imię i nazwisko 
  - adres zamieszkania 
  - imiona rodziców 
  - nazwę zawodu rodziców, jeśli pracują 
  - nazwy zwierząt domowych 
  - nazwy pór roku, dni tygodnia
• Czy potrafi 
  - powiedzieć jak brzmi pierwsza i ostatnia głowska w prostych wyrazach np. rower, woda, domy?
• Czy rozpoznaje przewidziane programem litery?
• Czy pod koniec zerówki umie przeczytać prosty tekst? (np.: To jest kot. Ala ma psa.)
• Czy rysując posługuje się zawsze tą samą ręką?
• Czy prawidłowo trzyma ołówek?
• Czy widząc wzór potrafi go odwzorować, umie rysować wzory litero podobne?
• Czy jest w stanie narysować rysunek człowieka zaznaczając głowę, tułów, ręce, palce i inne szczegóły?
• Czy umie narysować rysunek na, którym coś się dzieje (np. Chłopiec bawi się piłką)?
• Czy koloruje obrazki, nie wychodzi poza ich kontur?
• Czy dobreze zapamiętuje wierszyki i piosenki?
• czy potrafi skakać na jednej nodze, rzucać i łapać piłkę?
• Czy umie ubrać się bez pomocy dorosłego (wiązać sznurowadła, zapinać guziki)?
• czy sprawnie posługuje się nożyczkami (tnie po lioni prostej, falistej, łamanej)?
• Czy umie opowiedzieć co wydarzyło się w domu czy przedszkolu, posługując się prawidłowo zbudowanymi zdaniami?
• Czy potrafi określić, których elementów jest więcej, a których mniej?
• Czy rozpoznaje cyfry od 1 do 10 i potrafi na konkretach wykonac proste działanie 3+2=5; 7-4=3, wstawić znaki <,>?
• Czy umie powstrzymać się od głosu, gdy pytanie skierowane jest do innego dziecka?
• Czy rozumie i wykonuje polecenia kierowane do grupy?
• Czy umie pracować w grupie dzieci wykonując wspólne zadanie np. budować z klocków?
• Czy bez rozpaczy potrafi rozstac się z rodzicami?
• Czy jest w stanie skoncentrować się na wykonaniu zadania przez 30 min?
• Czy umie nazywać swoje emocje np.; co je cieszy, złości, czego się boi?

Pierwsze kroki w szkole

Fakt pójścia dziecka do szkoły stanowi dla niego wielkie przeżycie. Razem z dzieckiem przeżywają ten fakt rodzice. Chcąc pomóc swojemu dziecku w adaptacji do nowych warunków dobrze jest wiedzieć, czego potrzebujepierwszoklasista?

• potrzebuje uwagi – sytuacja szkolna jest niewątpliwie stresująca, dziecko potrzebuje codziennej rozmowy z rodzicami na temat tego, co się wydarzyło w ciągu dnia, co było miłe, co trudne;
• potrzebuje cierpliwości - wiele dzieci odreagowuje stres szkolny w domu: marudzi, grymasi, jest to wyraz chwilowego obniżenia nastroju a nie złej woli;
• potrzebuje stawania po jego stronie – szkoła często nie stwarza wystarczająco przyjaznego dla dziecka środowiska, warto by rodzice, zwłaszcza w sytuacjach konfliktowych uczeń - nauczyciel, starali się bardziej zrozumieć interes ucznia niż nauczyciela;
• potrzebuje pomocy w dostosowywaniu się do wymagań szkoły - w pierwszych latach tworzą się nawyki, które potem będą pomagać lub przeszkadzać, warto od początku uczyć malca samodzielności w sprawach szkolnych, ale nie pozostawiać go z tym całkiem samego ( np. odrabianie trudnych lekcji );
• potrzebuje wyrozumiałości – małe dzieci startują w życie szkolne z dużym zapałem ,ten zapał mogą ostudzić zbyt wysokie rodzicielskie wymagania. Warto pamiętać, że dziecko idzie do szkoły, aby się uczyć, a nie po to, aby od początku być we wszystkim najlepsze.

Rodzice pierwszoklasisty potrzebują:

• konsolidacji - debiut szkolny jest również trudnym wyzwaniem dla rodziców, nie należy przekazywać dziecku uczucia lęku, niechęci, niepokoju a w rozmowach z nauczycielem być pewnym i spokojnym. Warto uczestniczyć w spotkaniach i wywiadówkach;
• wiedzy - jeśli pierwszak ma problemy z czytaniem lub pisaniem warto dowiedzieć się, czy jest potrzebna pomoc fachowca, czy wystarczy cierpliwie poczekać;
• kontaktu z rodzicami przyjaciół dziecka - by móc wspólnie organizować dzieciom czas po szkole, wymieniać się dowożeniem dzieci na zajęcia dodatkowe itp.

---

Opracowała pedagog Grażyna Nowakowska

---

Współpraca z logopedą w procesie terapii logopedycznej

Mowa jest głównym sposobem porozumiewania się ludzi, a jej prawidłowy rozwój stanowi podstawę kształtowania się osobowości. Jeśli proces rozwoju mowy przebiega bez zakłóceń, dziecko prawidłowo rozumuje, rozwija myślenie abstrakcyjne i poszerza słownictwo. Potrafi również formułować wypowiedzi zgodnie z zasadami gramatyki.

Zapobieganie wadom wymowy i ich korekcja to przede wszystkim uchronienie dzieci przed trudnościami i niepowodzeniami szkolnymi. Dziecko źle mówiące najczęściej pisze z błędami, słabo czyta, boi się publicznych wystąpień i zazwyczaj nie potrafi swobodnie się wypowiadać.

W przypadku zaburzeń mowy bardzo ważne jest jak najszybsze podjęcie terapii logopedycznej. Niezbędna jest również ścisła współpraca rodziców z logopedą.

Po każdorazowych ćwiczeniach w gabinecie logopedycznym, logopeda przekazuje wskazówki dotyczące tego, jak pracować z dzieckiem w domu. Skuteczność terapii w znacznej mierze zależy od stosowania się do tych zaleceń. 

• Rodzice powinni powtarzać z dzieckiem materiał opracowany w gabinecie logopedycznym, ponieważ logopeda może przejść do następnego etapu tylko wtedy, gdy wcześniejsze ćwiczenia zostały dobrze utrwalone.

• W ramach ćwiczeń domowych bardzo ważna jest systematyczność. Lepsze i szybsze efekty osiąga się, gdy ćwiczymy codziennie przez 15 minut, aniżeli raz czy dwa razy w tygodniu po godzinie.

• Ćwiczenia w domu powinny przebiegać w atmosferze spokoju i zrozumienia trudności dziecka. Pośpiech i nerwowość utrudniają przyswajanie materiału.

• Dzieci należy chwalić nawet za minimalne osiągnięcia, co znacznie mobilizuje je do wysiłku.

Dziecko nie może wykonywać ćwiczeń bez udziału rodziców, ponieważ nie otrzymuje wówczas informacji zwrotnej, czy jego wymowa jest prawidłowa. Tylko dzięki zaangażowaniu i współpracy rodziców można liczyć na szybkie i trwałe efekty pracy logopedycznej, a w związku z tym na szybkie zakończenie terapii.

Bibliografia:

Wydawnictwo Raabe „Informator Logopedyczny”

---

Opracowanie: Iwona Wojciechowska

 

---